sinir gazı ne demek?

Sinir Gazı

Sinir gazları, insan vücudundaki sinir sisteminin normal işlevini bozarak hızlı ve ciddi etkilere yol açan organofosfat veya organofosfonat yapısındaki kimyasal savaş ajanlarıdır. Yüksek derecede toksiktirler ve soluma, temas veya yutma yoluyla vücuda girebilirler.

Etki Mekanizması:

Sinir gazları, Asetilkolinesteraz (AChE) enzimini inhibe ederek çalışırlar. AChE, sinir hücreleri arasındaki sinapslarda Asetilkolin adı verilen nörotransmitterin parçalanmasını sağlar. AChE inhibe edildiğinde, asetilkolin birikerek sinir hücrelerinin sürekli uyarılmasına neden olur. Bu durum, kas spazmları, felç, solunum yetmezliği ve ölüm gibi çeşitli belirtilere yol açar.

Başlıca Sinir Gazları:

• Tabun (GA): İlk keşfedilen sinir gazlarından biridir.
• Sarin (GB): Renksiz ve kokusuzdur, bu da tespitini zorlaştırır.
• Soman (GD): Sarin'den daha toksiktir ve yaşlanma adı verilen bir süreçle AChE ile daha kalıcı bir bağ oluşturur, bu da tedavisini zorlaştırır.
• GF: Siklohekzil sarin olarak da bilinir.
• VX: En toksik sinir gazlarından biridir ve cilt yoluyla emilimi diğer gazlara göre daha yavaştır, bu da daha uzun bir maruz kalma süresine neden olur.

Belirtiler:

Sinir gazına maruz kalma belirtileri, maruz kalma miktarına ve türüne bağlı olarak değişir, ancak genellikle şunları içerir:

• Göz bebeklerinin daralması (Miyozis)
• Burun akıntısı (Rinore)
• Aşırı tükürük salgısı (Salivasyon)
• Göğüste sıkışma
• Nefes darlığı
• Mide bulantısı ve kusma
• Kas seğirmesi ve krampları
• Bilinç kaybı
• Nöbetler
• Solunum yetmezliği ve ölüm

Tedavi:

Sinir gazı zehirlenmesinin tedavisi hızlı ve etkilidir. Tedavi genellikle şunları içerir:

• Atropin: Asetilkolinin etkilerini bloke ederek aşırı uyarımı azaltır.
• Pralidoksim (2-PAM): AChE enzimini yeniden etkinleştirmeye çalışır (özellikle yaşlanma gerçekleşmeden önce etkilidir).
• Diazepam: Nöbetleri kontrol altına almak için kullanılır.
• Destekleyici bakım: Solunum desteği, oksijen tedavisi ve diğer belirtileri hafifletmeye yönelik önlemler.

Önemli Not: Sinir gazlarına maruz kalma durumunda derhal tıbbi yardım alınmalıdır. Hızlı müdahale, hayatta kalma şansını artırır.